top of page
Αναζήτηση
  • Εικόνα συγγραφέαMakis Zoumpos

ΧΩΡΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ 1941-1944 ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΤΗΣ ΓΚΕΣΤΑΠΟ

Έγινε ενημέρωση: 8 Νοε 2022

  • Ξεδιπλώνοντας την ιστορία 6 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης


27 Οκτ, βρέθηκα στη πλατεία Κλαυθμώνος. Εκεί μεταξύ των άλλων υπάρχει και το μεγαλοπρεπές κριτήριο της Εθνικής Ασφαλιστικής.

Είχα διαβάσει τόσα πολλά για την βαριά κληρονομιά που φέρει το κτήριο αυτό, μέχρι που τελικά πέρασα το κατώφλι της οδού Κοραή 4.


Εκεί σε αυτό το νεοκλασικό κτήριο και σε βάθος 6m υπήρχε το «κέντρο διαλογής» της Κομαντατούρ. Στους χώρους αυτούς κρατήθηκαν πολλοί Έλληνες πατριώτες αλλά και κάποιοι Γερμανοί και Ιταλοί αντιφασίστες, ενώ "πέρασαν" πολλοί έλληνες πολίτες κάθε ηλικίας, μέχρι και παιδιά 14 ετών, για ασήμαντα παραπτώματα πριν οδηγηθούν είτε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στο Χαϊδάρι, ή στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής για άμεση εκτέλεση.


Δείτε το πλούσιο φωτογραφικό υλικό, που κόβει την ανάσα καθώς και το ολοκληρωμένο ρεπορτάζ μου από τον χώρο, στο βίντεο που έχω αναρτήσει μέσα από το κανάλι μου. Περιμένω και την εγγραφή σου για να μη χάνεις και επόμενα βιντεό μου.


Για την ιστορία:

Το 1938 η Εθνική Ασφαλιστική εγκαταστάθηκε στο νέο ιδιόκτητο, υπερσύγχρονο για την εποχή, κτίριο της οδού Κοραή 4, έργο των αρχιτεκτόνων Εμμανουήλ Κριεζή και Αναστάσιου Μεταξά, στο οποίο είχε προβλεφθεί αντιαεροπορικό καταφύγιο στα υπόγεια.


Στις 27 Απριλίου 1941 τα γερμανικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Αθήνα και στις 6 Μαΐου επέταξαν το κτίριο εγκαθιστώντας διάφορες υπηρεσίες των δυνάμεων κατοχής και την Kommandantur. Μετά την απελευθέρωση, στις 31 Οκτωβρίου 1944 το μέγαρο επιτάχθηκε από το ΕΑΜ, ενώ στις αρχές Ιανουαρίου 1945 εγκαταστάθηκαν προσωρινά τα αγγλικά στρατεύματα και μετά την αποχώρησή τους το μέγαρο επέταξε, για τελευταία φορά, η ελληνική κυβέρνηση.


Ωστόσο, το κτίριο δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί περιουσιακό στοιχείο της Εθνικής Ασφαλιστικής, η οποία, μετά την περιπέτεια των επιτάξεων, ανέλαβε σημαντικές εργασίες για την αποκατάστασή του και το 1991, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, συντήρησε και παρέδωσε στο κοινό τα υπόγεια κρατητήρια, τα οποία αποτελούν ένα μοναδικό ιστορικό μνημείο αφιερωμένο στην περίοδο της Κατοχής.


Ακόμα και σήμερα ελάχιστα γνωρίζουμε για τη χρήση του κτιρίου κατά την κατοχική περίοδο, εκτός από το ότι τα δύο υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια μετατράπηκαν σε κρατητήρια της γερμανικής Kommandantur. Τα υπόγεια εξυπηρετούσαν ιδιαίτερα τους σκοπούς των κατακτητών εφόσον ήταν έξι μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και η απομόνωση των κρατουμένων απόλυτη, παρά το γεγονός ότι βρίσκονταν στο κέντρο της πόλης.


Στους θαλάμους κράτησης και ιδιαίτερα στο β΄ υπόγειο, σώζεται πλήθος ακιδογραφημάτων και επιγραφών των κρατουμένων (ονόματα, ημερομηνίες, μηνύματα, φιγούρες από την ελληνική παράδοση, ανθρώπινες μορφές, πολεμικές σκηνές κ.ά.), ενώ σε ειδικά διαμορφωμένο θάλαμο του α΄ υπογείου εκτίθενται μικροαντικείμενα των κρατουμένων που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια της συντήρησης του χώρου, σημειώσεις στη γερμανική γλώσσα, η ναζιστική σημαία που κυμάτιζε στο κτίριο και μια πόρτα από το κρατητήριο της Gestapo στην οδό Μέρλιν.


Με ευθύνη της Εθνικής Ασφαλιστικής, τα δύο υπόγεια λειτουργούν ως μνημείο ανοικτό στο κοινό. Κάθε χρόνο επισκέπτονται τον Χώρο άνθρωποι κάθε ηλικίας, ενώ, κατόπιν ραντεβού, πραγματοποιούνται ξεναγήσεις μαθητών, πανεπιστημιακών ομάδων, φορέων και συλλόγων. Τέλος, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, έντονη είναι η παρουσία αλλοδαπών τουριστών.


Πηγή: https://daysofart.gr/


Άποψη του μεγάρου Κοραή, σήμερα.


Το μέγαρο της εθνικής ασφαλιστικής σε φωτογραφία του 1944.


Η είσοδος του χώρου...


Χαρακτηριστικό απόσπασμα από κρατημένο που ζητά νερό. Η σίτιση και το νερό ήταν ελάχιστο. Για την ακρίβεια ένα ποτήρι νερό και μια φέτα ψωμί αναλογούσε σε κάθε κρατούμενο.


Η γνήσια ναζιστική γερμανική σημαία που υπήρχε στο κτίριο μέχρι και την ημέρα που αποχώρησαν τα γερμανικά στρατεύματα.


Μικροαντικείμενα των κρατουμένων, που είχαν παραμείνει για μισό αιώνα, περίπου, παραπεταμένα ή κρυμμένα σε αθέατα σημεία των υπογείων ήρθαν στο φως, δέχθηκαν τις φροντίδες των ειδικών και εκτέθηκαν.


Μηνύματα των κρατουμένων στις μεταλλικές πόρτες, στους τοίχους και τα παράθυρα. Κείμενα, ονόματα, χρονολογίες, σκίτσα κ.λ.π


Μηνύματα των κρατουμένων στις μεταλλικές πόρτες, στους τοίχους και τα παράθυρα. Κείμενα, ονόματα, χρονολογίες, σκίτσα κ.λ.π


Μηνύματα των κρατουμένων στις μεταλλικές πόρτες, στους τοίχους και τα παράθυρα. Κείμενα, ονόματα, χρονολογίες, σκίτσα κ.λ.π


Μηνύματα των κρατουμένων στις μεταλλικές πόρτες, στους τοίχους και τα παράθυρα. Κείμενα, ονόματα, χρονολογίες, σκίτσα κ.λ.π


Μηνύματα των κρατουμένων στις μεταλλικές πόρτες, στους τοίχους και τα παράθυρα. Κείμενα, ονόματα, χρονολογίες, σκίτσα κ.λ.π


Μηνύματα των κρατουμένων στις μεταλλικές πόρτες, στους τοίχους και τα παράθυρα. Κείμενα, ονόματα, χρονολογίες, σκίτσα κ.λ.π


Μηνύματα των κρατουμένων στις μεταλλικές πόρτες, στους τοίχους και τα παράθυρα. Κείμενα, ονόματα, χρονολογίες, σκίτσα κ.λ.π


Εγώ, κοιτάζοντας το χώρο περικυκλωμένος από πολλές σκέψεις, λίγο πριν μεταβώ στο 2ο υπόγειο.


Στο 2ο υπόγειο.


Έντυπο με πολύτιμες πληροφορίες




Το αρχηγείο της Γκεστάπο στην οδό Μέρλιν στον αριθμό 6


Διασχίζοντας την λεωφόρο Ακαδημίας και λίγο πριν βγούμε στην λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας στο στενό αριστερά βρίσκουμε την οδό Μέρλιν από τη βρετανική οικογένεια Τσαρλς Ουίλιαμ Λουί Μέρλιν (1821-96).


Το κτήριο που στέγασε την Γκεστάπο στην Αθήνα κατά την διάρκεια της Κατοχής από τα ναζιστικά στρατεύματα.


Η Γερμανική υπηρεσία της Γκεστάπο, ιδρύθηκε πρo χιτλερικού καθεστώτος, ως αντίστοιχη των μυστικών υπηρεσιών ειδικής ασφαλείας άλλων ξένων χωρών. Ύστερα, όμως, από την ανάληψη της αρχής από τον Χίτλερ, η Γκεστάπο μετατράπηκε σε τρομοκρατική οργάνωση, στρεφόμενη κατά παντός ενάντιου, εμφανώς δεδηλωμένου, στο καθεστώς ή και υποτιθέμενου "εχθρού" του γερμανικού εθνικοσοσιαλιστικού καθεστώτος.


Χαρακτικό της Βάσως Κατράκη που απεικονίζει τα βασανιστήριο Ελλήνων αγωνιστών από τους Ναζί



Επικεφαλής της Γκεστάπο επί σειρά ετών ήταν ο Ράινχαρντ Χάινριχ, ένας από τους πλέον αφοσιωμένους αλλά και απάνθρωπους οπαδούς του Χίτλερ, ο οποίος τελικά δολοφονήθηκε το 1942 στην Πράγα. Υπό την ηγεσία του αλλά και την έμπνευση του Αρχηγού των Σωμάτων Ασφαλείας του Ράιχ Χίμλερ, η Γκεστάπο εκτέλεσε σωρεία μεμονωμένων και ομαδικών εγκλημάτων καθώς και την εξόντωση των Εβραίων και άλλων μειονοτήτων, όχι μόνον εντός της Γερμανίας αλλά και στις χώρες της Ευρώπης που είχαν περιέλθει υπό γερμανική κατοχή.


Το μνημείο στο κτήριο της οδού Μέρλιν που υπήρξε το αρχηγείο της Γκεστάπο με το γλυπτό του Θανάση Απάρτη.


Πόρτα από τα κρατητήρια της Γκεστάπο στην οδό Μέρλιν


Το μνημείο στο κτήριο της οδού Μέρλιν που υπήρξε το αρχηγείο της Γκεστάπο με το γλυπτό του Θανάση Απάρτη.


Το κτήριο δεν υπάρχει πια και στην θέση του έχει χτιστεί ένα σύγχρονο σύμπλεγμα γραφείων αλλά και της εταιρίας Hondos Center.

Στην είσοδο όμως του κτηρίου έχει τοποθετηθεί ένα μικρό μνημείο να μας θυμίζει την δολοφονική βιαιότητα των Ναζιστικών στρατευμάτων. Το μνημείο αποτελείται από μια πόρτα των κρατητηρίων της Κομαντατούρ και ένα γλυπτό που επιμελήθηκε ο γλύπτης Θανάσης Απάρτης που συμβολίζει τον Έλληνα αγωνιστή που πολέμησε, βασανίστηκε και εκτελέστηκε από την Ναζιστική θηριωδία για την ελευθερία της Ελλάδος.


Yγ. Ορισμένα στοιχεία είναι από το https://www.lifo.gr/


Aυτά για την ώρα φίλοι μου. Αν σου άρεσε αυτό που είδες και διάβασες, κοινοποίησε το άρθρο μου στα δικά σου social media. Μέχρι την επόμενη ανάρτηση, φιλιά πολλά!









bottom of page